Ora et labora, czyli co słychać u Benedyktynów w Tyńcu

Ora et labora, czyli co słychać u Benedyktynów w Tyńcu / Ora et labora – what’s up in the Benedictine Abbey in Tyniec

Benedyktyński wypad nr 65 / Escapade No. 65

Powszedni dzień z życia zakonu benedyktynów

5.30 – dzwonek na budzenie
6.00 – modlitwa poranna (jutrznia), pierwsza z 5 modlitw każdego dnia
6.30 – msza św. Konwentualna (wspólnotowa), czas na medytacje i dziękczynienie
7.30 – śniadanie w refektarzu, spożywane w milczeniu
8.10 – rozdanie pracy
8.30 – 12.30 – czas na pracę
12.45 – modlitwa południowa
13.00 – obiad
13.30 – odpoczynek
15.00 – Godzina Czytań w kościele
15.30 – rozpoczęcie pracy
18.30 – kolacja
19.00 – nieszpory
20.15 – kompleta – ostatnia modlitwa przed udaniem się do celi na spoczynek
20.30 – cisza nocna

Mnisi z opactwa w Tyńcu na codzień pracują, remontują, sprzątają, gotują, dbają o ogród, oprowadzają wycieczki, prowadzą działalność naukową z zakresu biblistyki i historii, modlą się, czytają, medytują, prowadzą parafię, organizują warsztaty, rekolekcje, dni skupienia, wydają książki i sprzedają produkty spożywcze.

Dlaczego warto zwiedzić i odwiedzić Opactwo Tynieckie?

To najstarszy polski klasztor, gdzie codziennie możemy wysłuchać chorału gregoriańskiego śpiewanego przez mnichów podczas liturgii i mszy św. Te niesamowite wrażenia potęgują dodatkowo dźwięki płynące z klasztornych organów. Benedyktyni nadal modlą się 5 razy dziennie tylko teraz towarzyszy im tłum turystów. Ubrani w czarne szaty wypełniają 1500-letnią tradycję Ora et labora, czyli módl się i pracuj. To tutaj mieści się Dom Gości, gdzie przy zachowaniu ściśle określonych reguł, może przenocować każdy. Te ascetyczne wczasy można również zarezerwować przez stronę booking.com… Przyjeżdża tu cały świat a przyciąga ich nie tylko potrzeba wyciszenia się, czy chęć medytacji, ale także zabytki kultury, piękne widoki i mnóstwo wydarzeń organizowanych przez mnichów. Wystawy, koncerty, spektakle, widowiska poetycko-muzyczne, spotkania z ludźmi kultury, nauki i sztuki, podziemne muzeum, rekolekcje, warsztaty z kaligrafii. Tu można spędzić antysylwestra, bo zamiast fajerwerków i szampana, czeka cisza i różaniec… Można też spacerować lub jeździć na rowerze na licznych ścieżkach wokół klasztoru. Klasztor otwarty jest dla wszystkich, pielgrzymów i turystów.

Ciekawostki dotyczące Opactwa w Tyńcu

tu rozpoczyna się akcja Krzyżaków Henryka Sienkiewicza
ujęcie opactwa zostało wykorzystane w filmie Ogniem i Mieczem, Jerzego Hoffmana
to największa wspólnota benedyktyńska w Polsce
wzgórze tynieckie było w czasie konfederacji barskiej ważnym punktem oporu przed wojskami rosyjskimi, oblężenie trwało kilka miesięcy, ale Tyniec pozostał niezdobyty
stąd wyszła inicjatywa przetłumaczenia Biblii na język polski, znanej jako Biblii Tysiąclecia
tutaj po II Soborze Watykańskim przygotowano polskie tłumaczenie ksiąg liturgicznych
mnisi organizują 6-dniowe warsztaty z kaligrafii

Krótka historia opactwa tynieckiego wzniesionego na wapiennym wzgórzu nad Wisłą

ok. 1044 r. – książę Kazimierz Odnowiciel zakłada opactwo
XI/XII w. – powstaje zespół kamiennych budowli: trójnawowa bazylika romańska i zabudowania klasztorne
ok. 1124 r. – legat papieski, kardynał Idzi z Tuskulum, poświęca kościół i wystawia dokument potwiedzający posiadłości opactwa
XIII/XIV w. – najazdy tatarskie niszczą zabudowania
XV w. – po odbudowie ze zniszczeń, rozpoczyna się rozbudowa kościoła i klasztoru w stylu gotyckim oraz budowa drugiego kościoła i nowych krużganków
XVI w. – rozkwit opactwa i przebudowa w stylu renesansowym
XVII w. – kolejna przebudowa kościoła w stylu barkowym, wykonanie stalli (ławek) w chórze zakonnym
połowa XVII w. – potop szwedzki niszczy opactwo i jego dobra
XVIII w. – opactwo po raz kolejny podnosi się z ruin i rozkwita; powstaje biblioteka, Francesco Placidi projektuje ołtarze w czarnym marmurze a wśród nich ołtarz główny z obrazem najświętszej Trójcy i patronów opactwa, św. Apostołów Piotra i Pawła
1768 – 1772 r. – konfederacja barska. W opactwie zamienionym w twierdzę konfederaci stawiają silny opór wojskom rosyjskim. Walki rujnują klasztor i opactwo wchodzi w obszar pierwszego zaboru austriackiego. Benedyktyni raz jeszcze odbudowują klasztor
1816 r. – władze austriackie kasują opactwo. Biskup Tomasz Ziegler wywozi naczynia, szaty liturgiczne i znaczą część biblioteki do Tarnowa
1831 r. – pożar niszczy dachy opactwa, klasztor popada w ruinę, a ocalały kościół przejmuje parafia
lata 30. XX w. – belgijskie opactwo św. Andrzeja w Brugii staje się ośrodkiem polskich powołań benedyktyńskich. Grupka mnichów przybywa do Tyńca 30 lipca 1939 r.
1947 – 2008 r. – odbudowa klasztoru
XX/XXI w. – intensywny rozwój działalności opactwa, powstaje wydawnictwo, instytut kultury, muzeum, jednostka gospodarcza zajmująca się produkcją i sprzedażą produktów benedyktyńskich

Co zobaczymy

na dziedzińcu – krytą gontem studnię, która ma 40 m głębokości i sięga do poziomu Wisły. Została wybudowana 300 lat temu bez użycia gwoździ. O jej powstaniu opowiada legenda. Dawno temu żyło dwóch przyjaciół – spokojny Staszek Nałęcz i nerwowy – Jaśko Toporczyk. Jaśko pokłócił się kiedyś tak bardzo ze Staszkiem, że go zabił. Bardzo żałował tego co zrobił i poszedł do króla, aby ten wymierzył mu karę. Karą miało być wykopanie studni w klasztorze tynieckim. Praca była ciężka, ponieważ kopał ją w skale na której był wybudowano klasztor. Pracował mozolnie, kruszył kamienie i powiększał studnię. Pewnego razu ukazał mu się Staszek – nieboszczyk, wybaczył mu jego zbrodnię i nakazał, by ten po rozbiciu białego kamienia od razu wskoczył do szali, którymi transportowano skały do góry. Staszek tak uczynił i po rozbiciu kamienia trysnęła woda
fragmenty starych murów z pozostałościami pieca i komina, romańską ścianę z ciosów kamiennych, relikty ukośnych okien
portal z XI wieku – najstarszy element opactwa. Jest to ściana wykonana z łamanego kamienia a w niej znajduje się romański portal, prowadzący kiedyś do świątyni (używano go przez 400 lat). Wszystkie to zostało odkryte w czasie II Wojny Światowej przez Adolfa Szyszko – Bohusza
w części klasztornej – gotyckie krużganki i bliźniacze kapitele (głowice kolumn) w gmachu dawnej biblioteki
w kościele – złoto-czarną ambonę w kształcie łodzi ze zdobieniami przypominającymi sieci, wzburzone fale i ryby
w kościele – ołtarz główny wykonany z czarnego marmuru, poświęcony Świętej Trójcy i Apostołom: św. Piotrowi i Pawłowi. Nad ołtarzem narzędzia śmierci apostołów – krzyż na którym umarł Piotr i miecz którym ścięto Pawła
prezbiterium – drewniane ławki (stalle) przedstawiające sceny z życia św. Benedykta
nawy boczne – kaplice połączone półkolistymi arkadami. Jest ich sześć: Św. Krzyża, Św. Anny, Św. Scholastyki, św. Benedykta (brat Scholastyki), Niepokalanego poczęcia NMP, Wszystkich Świętych
barokowe sklepienia i konfesjonały

Jak dojechać

Tyniec należy administracyjnie do aglomeracji Krakowa i jest oddalony o ok. 10 kilometrów od jego centrum.

komunikacja miejska: z pętli przy Moście Grunwaldzkim autobus nr 112
samochodem: jadąc południową obwodnicą miasta należy zjechać na Węźle Tynieckim lub jadąc z centrum Krakowa ulicą Praską a potem jechać za drogowskazami. Przyklasztorny parking jest bezpłatny
rowerem wzdłuż malowniczych brzegów Wisły
statkiem, który w okresie letnim kursuje między Tyńcem a Mostem Grunwaldzkim (niestety kursuje rzadko i mnie się jeszcze nie udało sprawdzić tej trasy, ale nie podaję się…)